Rembrandt als commentator
Inleider: Dr. Gerda Hoekveld-Meijer
Datum: Dinsdag 22 september 2009
Vondel hekelde het godsbeeld van de orthodoxie. Jacob Cats schreef gedichtjes bij plaatjes die de orthodoxe moraal populair moesten maken. In Amsterdam riepen orthodoxe predikanten vanaf hun kansels op tot doodstraf van andersdenkenden en tot plundering en brandstichting van hun huizen. In Leiden moesten soldaten het stadhuis tegen de orthodoxe opstandelingen beschermen. Maar Leiden ging om toen Johan van Oldebarneveld werd onthoofd op last van de Synode en de Staten Generaal onder leiding van Prins Maurits. Zou Rembrandt dan onbewogen door het tumult op straat in de politiek en in de kerk zijn Bijbelse voorstellingen hebben geschilderd en geëtst? Het is niet waarschijnlijk.
Dr. Gerda Hoekveld – sociaal geograaf en theoloog – heeft een boek geschreven over Rembrandt als commentator van de godsdienst van zijn tijd. Hierin wordt duidelijk dat Rembrandts Bijbelse voorstellingen vaak opgevat kunnen worden als preken waarin de schilder een ketterse uitleg koppelt aan een kritisch commentaar op de gebeurtenissen van zijn tijd. Door zijn vooropleiding was hij immers een predikant in wording. Zijn keus voor de taal van het beeld boven die van het woord heeft er echter toe geleid dat latere generaties hem slechts kennen als de geniale kunstenaar. Men heeft geen oog meer voor het feit dat Rembrandt met zijn brede kennis van de Bijbel een politiek geëngageerd theoloog is geweest.
Geluidsregistratie van deze bijeenkomst:
