Opium van het volk

Inleider: Dr. Dick Pels
Datum: Dinsdag 16 februari 2010

De scheiding tussen kerk en staat is ongetwijfeld een centrale verworvenheid van de democratie. Zij past in het bekende rijtje van zogenaamd universeel geldige en ononderhandelbare ‘kernwaarden van onze westerse beschaving’ (het Fortuyn-rijtje), waartoe ook de vrijheid van meningsuiting, de grenzen van de rechtsstaat en de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en homo’s en hetero’s behoren. Maar in dit rijtje schittert één waarde vaak door afwezigheid: het vermogen tot relativeren, hoewel die juist de belangrijkste erfenis van het Verlichtingsdenken vormt. Zij ontdoet alle andere kernwaarden van hun absolutisme, inclusief de scheiding tussen kerk en staat.

In zijn boek ‘Opium van het volk’ verdedigt Dick Pels deze vrijzinnigheid als de kern van de democratische houding. Religies kunnen vrijelijk deelnemen aan de politiek, maar in een democratisch setting wordt wel verlangd dat zij hun heilige huisjes, boeken en profeten voldoende relativeren om effectief te kunnen participeren in het democratisch debat.

Dick Pels is freelance publicist en voorzitter van de linksliberale denktank Waterland. Eerder was hij hoogleraar sociologie en communicatiestudies aan Brunel University in Londen en bijzonder hoogleraar in de sociale kennistheorie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij schrijft voor tal van Nederlandse dag- en weekbladen en is politiek commentator op radio en tv. Zijn meest recente boeken zijn: De geest van Pim (2003), Een zwak voor Nederland (2005), De economie van de eer (2007) en Opium van het volk (2008).

Geluidsregistratie van deze bijeenkomst: